Er is in mijn familie het verhaal dat mijn opa ooit op het idee kwam wijn te maken van zijn druiven uit eigen tuin, ongehinderd door enige vorm van ervaring en waarschijnlijk met glorieuze fantasieën over het resultaat op het netvlies. De wijn werd gemaakt, in flessen gestopt, de benodigde tijd vervloog, en een fles werd geopend. Na een slok te hebben genomen verklaarde mijn opa: “Dit is bewaarwijn.” En zo geschiedde.
Ik kom inmiddels in een hoofdstuk van mijn leven dat je opeens dingen een stuk helderder ziet in de context van je eigen familie. Mijn innerlijke maak en bewaardrang is typisch zoiets waarvan ik de wortels terug zie in de (soms ietwat mislukte) projecten van mijn voorouders.
Een paar maanden geleden had ik zo’n gek idee in mijn hoofd gehaald om telkens een paar dingen uit een kookboek te maken en er twee keer per week een stukje over te typen, en we weten hoe dat is afgelopen. Nou is het zo dat ik toen een project was gestart wat nu zo’n beetje klaar is. Ja. Ik ben zo’n gek die kookprojecten maanden van te voren kan starten. Het enige wat ik hoefde te doen was af en toe de pot te openen om zodoende het ontploffingsgevaar te verminderen. Ontploffingsrisico’s alleen al maken koken een heel stuk avontuurlijker. Daarnaast kon er natuurlijk allerlei andere dingen misgaan, met wel of niet een wisse dood tot gevolg (of in ieder geval een behoorlijke voedselvergiftiging, ik mag geen dingen doen in de keuken waar je dood aan kan gaan, heel lullig), dus het leek me een uitstekend project.
Het probleem is alleen dat ik nu eigenlijk geen idee meer heb waarom dit een goed idee was. Er is niets ontploft en ik ben niet ziek geworden. Maar ik heb nu wel een kilo succesvol gefermenteerde spruitjes. Een soort van zuurkoolspruitjes, zeg maar. Maar dan in augustus. En hoewel ik normaal gezien niet echt een probleem heb met dingen eten op tijden die daar cultureel gezien niet het optimale moment voor zijn, is een kilo gefermenteerde spruitjes een ander verhaal.
En het is niet de eerste keer dat ik iets vol verwachting, overgave en voorpret maak, een tijdje wacht en vervolgens het niet meer weet. Zo was mijn eerste actie nadat ik eindelijk was afgestudeerd het bedenken wat ik ook al weer met mijn tijd deed als ik niet bezig was met het uitstellen van mijn scriptie. Het antwoord was het inmaken van allerhande eetbare dingen, zodat je ze op een later tijdstip alsnog kan opeten. Ik zocht en vond een interessant project en maakte een pond knoflook in.
Mocht je afvragen waarom, dan is dat denk ik de juiste vraag. Want wat ga je daarna doen met een pond knoflook in potjes, die niet helemaal meer naar knoflook smaakt, maar meer naar een tafelzuur, maar toch nog genoeg naar knoflook zodat je het niet vrolijk over je salade strooit of als snack op tafel zet? Bovendien werden de teentjes blauw. Dat is gezondheidstechnisch geen probleem, maar blauwe, ingemaakte, retezure knoflooktenen zijn gewoon niet echt lustopwekkend. Omdat ik wel een vol uur alleen al was bezig geweest met alleen al het pellen van die knoflooktenen, heb ik ze dus een jaar of twee bewaard voordat ik er afstand van kon nemen, de azijn door de gootsteen kon spoelen en de knoflook weg kon gooien.
Op dit moment heb ik nog in de categorie “bewaareten”:
- Aalbessensaus van de oogst van vorig jaar (moest eigenlijk jam worden, maar wegens incompetentie van de jammaker is het nu saus)
- Zuid Afrikaanse abrikozenchutney (toch zeker al een jaar of drie of langer, waarvoor ik drie liter azijn heb laten verdampen en die zo zuur is dat zelfs mijn bek ervan vertrekt. Misschien is deze in het kader van de volksgezondheid wel rijp voor de prullenbak nu ik erover nadenk. OH MIJN HEMEL EEN VAN MIJN BESTE VRIENDINNEN HEEFT INMIDDELS EEN PEUTER GEMAAKT IN DE TUSSENTIJD. Jep. Prullenbak)
- Aalbessenchutney van de oogst van dit jaar (jammaker had besloten dat aalbessenjam misschien niet haar sterkste punt was. Maar wat doe ik in vredesnaam met aalbessenchutney? Ook niet onbelangrijk: ik had nog zeker 4 andere potten chutney, waaronder een extreem zure abrikozenchutney)
- Ingemaakte aubergine (die dagen in een azijnbadje moest liggen en daarna in een oliebadje, en die dus ook HEEL ZUUR is).
- Nieuw: kimchi! (Al eeuwen op de lijst der maakwensen. Ik heb het nu gemaakt. Hoe eet ik dit? Help?)
Maar nu dus, die spruitjes. Google vertelt me, behalve een paar andere recepten voor gefermenteerde spruitjes en dat het heel gezond voor je is al die probiotica enzo, niet wat mensen er vervolgens mee doen. Moet ik het gewoon als licht verontrustende snack bij de kaasplank serveren? Funky gefermenteerde spruitenstamppot van maken? Scheurbuik mee verhelpen? Als totaal verwarrend verjaardagscadeau weggeven? Suggesties zijn welkom.
Mocht je ook een absolute liefde hebben voor cooking on the edge, voor ontploffingsgevaar, voor fermentatie met wel of niet de goede bacteriën en voor het heel lang bewaren van dingen in potjes, hierbij het recept:
Gefermenteerde spruitjes
Uit: Bar Tartine
Bar Tartine is een waanzinnig kookboek met extreem waanzinnige recepten. Met de nadruk op waanzin, want dit boek heeft recepten met een extreem hoog maak & bewaardranggehalte, mits je een semi-professionele keuken hebt. Zelf azijn maken? Eitje. Jezelf misschien van langzaam van kant maken door grote dosis giftige abrikozenpitten te verwerken in soep als je al niet je vingers hebt verbrijzeld met het openen van de zaden? Check. Een scala aan recepten met obscure ingrediënten als kefirkorrels, rennet, calcium cholride, vers rundvet, groene walnoten of Hachiya kakifruit? De beschikking over ultraspecifieke keukenapparaten als dehydrators en rookovens? Dit is je boek.
Oh, en van het recept klopte geen bal. Gekke Amerikanen met hun omrekenproblemen. 6qt is ongeveer 6 liter, of 4.46 kilo volgens dit recept, maar ik ken geen enkele kookmagie die vervolgens van 910 gram spruitjes opeens vier en een halve kilo maakt. Ik heb dan ook hun standaard brine (zoutoplossing) aangehouden, want ergens daar ging het mis in het omrekenen van het recept.
Nodig:
- 3 eetlepels zout
- 720 ml water
- 910 gram schoongemaakte spruitjes
Verder:
- flinke weckpot of iets met een waterslot
- iets zwaars om spruitjes mee onder te zetten
- moed & geduld
Het is simpel genoeg. Los zout op in water, doe spruitjes erin. Leg er iets op waardoor het onder blijft staan. (Een waterdicht ziplockzakje gevuld met dezelfde zoutoplossing werkt ook, kwam ik achter op het internet. Ik deed iets heel ingewikkelds met koffieroerstaafjes en een potje met water. Don’t be like me.)
Zet het in de schuur, als je die hebt, of anders op een koele plaats tussen de 16 & 20 graden (die heb ik niet, dus ik deed het op kamertemperatuur (=22-24), en het werkte ook.)
Nu, als je zo’n avontuurlijk mens mocht zijn in het bezit van een waterslot, gebruik die, wacht dan 12 weken en zet het vervolgens in een container in de koelkast en wacht dan nog 2 maanden (ik ben stiekem vergeten het in de koelkast te zetten. Ik leef nog steeds na het eten hiervan, maar weet niet voor hoe lang nog en in hoeverre dit de smaak beïnvloedt).
Mocht je alleen een weckpot hebben of iets van die strekking, maak dan om de dag ofzo de deksel even open zodat de bijzondere aroma’s en de druk kunnen ontsnappen. Wacht 12 weken buiten de koelkast, en vervolgens 2 maanden in de koelkast.
En dan kan je het nog heel lang bewaren 🙂
Papa
Nog even een kleine aanvulling op het wijnverhaal van opa, ook hier zit een “explosief” kantje aan.
Tijdens een bezigheid in de bewaarruimte van “de wijn” , klonk er een knal van een kurk tegen een deur en vervolgens het leegklokken van een fles.
Geduld is een schone zaak tijdens het wijn maken.
Wijn hoort niet op de fles na te gisten……
Pompelmoes
Zie je, avonturiersgenen!
Alexandra
Zeer herkenbaar! Wij hebben nog heel wat potjes augurken over van 3 jaar geleden toen we 3 augurkenplanten op ons terras hadden staan (want tja, wat moet je met 20 potten augurk als je per jaar maar een paar plakjes eet op je zelfgemaakte hamburger?). En eind vorige zomer heb ik alle pepers geoogst en ingemaakt. Ik las namelijk dat het veel slimmer is om in de zomer pepers in te maken en die in de winter te gebruiken (dat is veel goedkoper, want dan zijn ze in het seizoen). Maar vervolgens hebben we de potten de hele winter ongeopend gelaten en gewoon pepers gekocht voor onze pittige maaltjes. Ik vraag me overigens ook sterk af of zo’n zure peper wel goed past bij een curry of indisch gerecht…
Overigens heb ik nu weer drie augurkenplanten met inmiddels flinke augurken eraan. Tijd om weer eens wat in te maken. Damn you AH moestuintjes!
Pompelmoes
Ik had dit jaar twee augurken, dat vond ik wat mager om in te maken, haha. Volgend moestuinseizoen heb ik een echte tuin, dus ik hoop dat ik dan meer oogst heb! Pepers kan je denk ik beter drogen, dat is ook wel anders, maar in ieder geval niet zuur. En heel decoratief, zo’n stoffige streng boven je aanrecht 😉
Nim
Hahahahahaha, tranen biggelen over mn wangen van het lachen (en ook over de wangen van mn vriend (zijn eigen tranen, dat wel))
Dank voor je heerlijke blog! Dit is mn eerste kwartier doorgebracht op je site, maar verwacht dat nog vele kwartiertjes zullen volgen! :’)
Keep going on! (pleaaaaase?)
Pompelmoes
Thanks! Ik zal mijn best doen, nu wegens verbouwing een beetje druk maar dat levert vast inspiratie op 😉