Al een paar keer is mij gevraagd hoe ik mijn cakes maak. Dat hele gebeuren met fondant in vrolijke kleurtjes en gezellige vormpjes kleien begrijpen mensen wel, maar wat onder velen toch nog een raadsel blijkt te zijn is het bakken van de cake zelf. Vragen als “Is dat gewoon cake uit een pakje wolkencakemix?” of een vergelijkbaar pakje uit de Dr Oetkerfamilie komen met enige regelmaat voorbij.

Nou, nee. Met het risico als een complete foodsnob over te komen (wat ik, toegegeven, af en toe best ben): ik koop nooit pakjes waar volgens de verpakking je alleen nog 1 of 2 ingrediënten hoeft toe te voegen. In het geval van zo’n pak cakemix bijvoorbeeld alleen nog boter en eieren. Maar als je aan boter en eieren, suiker en bloem (oké, zelfrijzend bakmeel) toevoegt, dan heb je dus al een cake. Wat zit er dus in dat pakje? Voornamelijk suiker en bloem, en nog wat hulpstoffen voor extra smaak en rijksmiddelen, maar helemaal niets wat de prijs van dat pakje legitimeert behalve de belofte van eenvoud en succes.

Nou, die belofte kan ik je ook geven hoor. Cake is dood en doodeenvoudig, mits je je aan een paar grondwetten houdt:
Grondwet 1: alles moet op kamertemperatuur zijn (18 – 21 graden is perfect), en niet stiekem dingen opwarmen in de magnetron.
Grondwet 2: volg de instructies. Met veel gekokkerel kan je hier en daar prima een shortcut nemen, kan je fouten verhullen door iets toe te voegen, en naar eigen creativiteit dingen toevoegen, maar cake is SCIENCE. En wanneer we met SCIENCE bezig zijn, moeten we eerst de basics onder de knie krijgen voordat we daarmee kunnen gaan prutsen. Geloof me, ik heb zelf alle mogelijke fouten gemaakt want prutsen is mijn lievelingsactiviteit. Deze grondwet geldt niet in het geval van klunzigheid, waar ik vaak last van heb. Een van mijn beste cakes ooit was een appelcake waarin ik geloof ik de eieren vergeten was, en die ik uit de oven heb moeten vissen om nog toe te voegen.

Het onderstaande recept is mijn basisrecept en is grotendeels hetzelfde als een klassieke botercake. Dat recept is minstens zo oud als de weg naar Rome. De Engelse naam hiervan is pound cake, verwijzend naar het idee dat van de basisingrediënten er gelijke delen in gaan: een pond (min of meer) bloem, een pond bloem, een pond suiker en een pond eieren. Dit levert trouwens een enorme cake van een kilo of 2 op, maar blijkbaar hielden ze in vroeger tijden ook erg van cake. Destijds was het bakken van een cake trouwens een veel grotere prestatie: de rijs moest zoveel mogelijk van de in de boter geklopte lucht komen en niet van bakpoeder, en zonder mixer is dat best een behoorlijke uitdaging. Ook de ovens waren natuurlijk lang niet zo geavanceerd als heden ten dage, en een geslaagde cake bakken was dus bovenal ervaring en een beetje geluk. De Franse naam van dit recept is trouwens quatre-quarts, wederom verwijzend naar de gelijke delen van de ingrediënten. Dan heb je ons, de Nederlanders: wij noemen het een botercake. Gemiste kans, mensen. Gemiste kans. 

In het huishoudkookboek wat ik van mijn oma heb geërfd staat ook een recept voor botercake, overzichtelijk “Cake I” genoemd (ten opzichte van Cake II, wat een goedkopere versie is zonder vanille en met minder boter, suiker en eieren).

Het is bijna hetzelfde recept als wat ik gebruik, met als verschil dat ik karnemelk toe voeg voor extra smeuïgheid, en dat de baktijden in mijn recept naar moderne smaak is aangepast. Anderhalf uur bakken op 150 graden lijkt me niet de meest efficiënte manier om een cake te bakken – dat betekent dat je drie kwartier langer op je cake moet wachten en wie heeft daar nu tijd voor? De toevoeging van karnemelk zorgt trouwens voor een iets smeuïgere cake met een zachte ‘crumb’ – iets wat een cake nodig heeft als hij een paar dagen moet wachten om aangesneden te worden in een bruidstaart, bijvoorbeeld. Maar het kan dus ook zonder, geen enkel probleem.

Onderstaand recept is dus de meest simpele cake die er bestaat: glorieus in al zijn eenvoud. Wat voor cakes zouden jullie nog meer willen? Verzoekjes?

---

 

Cake 101 – Botercake 

Haal alles een aantal uur of de nacht van te voren uit de koelkast!

• 200 gram boter*
• 200 gram zelfrijzend bakmeel** (verder te noemen ‘bloem’)
• 200 gram suiker (ik gebruik altijd witte basterdsuiker, maar fijne kristal is ook goed)
• 3 à 4 eieren (het eindresultaat moet bij de 200 gram liggen)
• 1 tl vanille-extract*** of het merg van een vanillestokje of de rasp van een citroen
• ½ tl zout
• 100 ml karnemelk (ook op kamertemperatuur!)

Ook onmisbaar:

• Cakevorm. Dit is wel waar het een beetje op ervaring aan komt: dit recept maakt genoeg voor 1 regulier cakeblik, of zoals je kunt zien op de foto, een wat korter maar breder broodblik. Een ronde vorm van 20cm in doorsnede werkt ook, eventueel in 2 keer zodat je een gevulde cake kunt maken (al kan je ook de cake in zijn geheel bakken en doormidden snijden, maar ik prefereer losse cakes). Ik heb een kleine afwijking, onder het motto “al het goede komt in drieen”, wat betekent dat ik dit recept vermenigvuldig met anderhalf en 3 lagen cake met doorsnede 20 cm maak voor een gemiddelde feesttaart. Van een gevulde cake van dit formaat kan je makkelijk aan 30 man serveren en nog cake voor ontbijt over houden. Je kunt dit recept ook prima gebruiken om cupcakes mee te vullen, kleine cakevormpjes voor een mini-stapeltaart, vierkante cakes, you name it. Het werkt ook prima als fruitcake: druk vers fruit of rabarber in het beslag en bestrooi met nog wat suiker. Dat staat het leukst in een taartvorm met uitneembare bodem met van die ribbelrandjes. Zie verschillende baktijden bij stap 6.
• Zeef. Waag het niet je bakmeel niet te zeven.
• Weegschaal. Bakken is SCIENCE en SCIENCE is METEN.
• Electrische mixer (hand of staand). Tenzij je echt superarmen hebt/wilt.
• Rubberen spatel. Indien mijn huis zou afbranden, zou ik mijn kat en deze spatel meenemen.

Stap 1: Verwarm oven voor op 175 graden. Zet alles klaar. Zeef het bakmeel met het zout. Kluts eieren in maatbeker met vanille-extract of voeg vanillemerg of citroenrasp aan suiker toe. Vet een bakblik in en bestrooi met bloem. (Ronde bakblikken voorzie ik van een bakpapiertje op de bodem – bij een springvorm klem ik het er gewoon tussen, en anders knip ik het uit en plak ik het papier vast met een beetje boter. Wel de randen nog invetten & bloemen.)

Stap 2: We beginnen met de boter met de suiker heel luchtig te kloppen. Dat kan prima met een handmixer, ik heb een staande omdat ik nogal veel bak en een beetje lui ben, maar een handmixer werkt uitstekend. Dit kloppen duurt echt wel even, reken 5 minuten. Het moet licht en luchtig worden. Is het heel warm in je keuken, dan kan het zijn dat het niet echt luchtig wordt omdat je boter te zacht is (of misschien heb je wel grondwet 1 gebroken). Zet de hele kom dan even tien minuten in de koelkast en klop verder.

Stap 3: Giet van het eimengsel ongeveer ¼ bij de eieren en klop op de langzaamste stand de eieren voorzichtig door de boter- en suikermassa. Je doel is een mooie egaal beslag te houden: als het schift (omdat je te veel vocht in een keer toevoegt, omdat de ingrediënten niet dezelfde temperatuur hebben, omdat Jupiter in een gecompliceerde relatie met de Maan verkeert) verlies je lucht en dat is jammer. Geheimpje: het lukt mij zelden om het niet te laten schiften, en het komt eigenlijk altijd goed. Maar goed. Om het een beetje mee te helpen kan je op dit moment een lepel bloem erbij doen, dan mengt het net iets makkelijker. Als het ei is opgenomen, schraap je alles weer bij elkaar en voeg je weer een beetje ei toe en klop je weer verder (geen bloem meer toevoegen!), etc. etc., net zolang tot alles is opgenomen.

Stap 4: Als je nu met de handmixer klopt, dan is nu de tijd gekomen om afscheid te nemen. De staande mixer kan heel langzaam kloppen, dus die mag blijven. Wat we nu gaan doen is het mengen van de bloem en karnemelk door het beslag. Bloem heeft de neiging om bij enthousiast geklop gluten te gaan verstevigen: dat is waarom je brooddeeg moet kneden tot onderdanigheid, maar waarom je cakebeslag met vederen aanraking moet beroeren. Kortom: een houten lepel of zo. Meng voorzichtig ⅓ deel van de bloem door het beslag, tot je het net niet meer ziet. Giet er dan de helft van de karnemelk bij en ga door met voorzichtig mengen tot het is opgenomen (nu zou je beslag wel eens kunnen schiften: jammerdebammer, maar misschien komt het nog goed). Herhaal nogmaals met de bloem en de karnemelk, en eindig met het laatste deel van de bloem. Check het recept. Zit alles erin?

Stap 5: Mooi zo, dan kan het in het bakblik. Schep het beslag erin en strijk glad. Laat de vorm met beslag en al een keer op het aanrecht vallen zodat het zich gelijkmatig verdeelt.

Stap 6: Bak in de oven tot goudbruin en gerezen en totdat een satéprikker er schoon uitkomt. Afhankelijk van het soort vorm:

• Cakeblik: 40 – 50 minuten (evt. halverwege oven naar 150 graden draaien als het te hard gaat)
• Ronde vorm 20 cm, in 1x: idem
• Ronde vorm 20 cm, in 2x: 20 tot 25 minuten
• Cupcakes: 12 – 17 minuten

Hier geldt: dit is voor mijn oven, maar iedere oven is een beetje anders. Zet altijd de timer een paar minuten voor de geschatte tijd, zodat je kunt aanpassen. Wat je ook doet: bak de cake niet te lang, want een droge cake is voor niemand leuk. Al kan je het een beetje aanpassen door er dan na het bakken gaatjes in te prikken en er een siroopje overheen te strijken.

Stap 7: Als de cake klaar is, haal hem uit de oven en laat 10 minuutjes rusten op een rooster. Ga voorzichtig met een mesje langs de kanten en draai *hop* de cake op een rooster. Mocht je hier voor de ronde feesttaartoptie gaan, laat ‘m dan zo liggen. Door de druk wordt wat eerst een ronde bovenkant was dit een platte onderkant, en zo kan je een mooie strakke taart maken. Tenzij je een bolle cake wilt, natuurlijk. Is jouw feestje.

Stap 8: Laat helemaal afkoelen; hoe graag je ook een warme (lees: bloedhete) cake wil eten, hij is echt beter als hij is afgekoeld. Als je van plan bent hem te gaan vullen, leg hem dan zodra hij op kamertemperatuur is in de koelkast, want hoe kouder je cake hoe makkelijker hij te vullen is. Maar over taartdecoratie schrijf ik nog wel een andere keer, want dit is al een lang verhaal.

De cake is prima een aantal dagen te bewaren ingepakt in folie in de koelkast of op kamertemperatuur. Je kunt de cake ook invriezen, mocht je overhouden (hahahaha) of de cake pas op een later moment willen gebruiken.

 

Toch een beetje prutsen?

Ik heb je natuurlijk gewaarschuwd, dus betreedt het volgende terrein op eigen risico. Maar natuurlijk valt er iets te prutsen:

• Zo kan je er natuurlijk minder suiker in verwerken. 150 gram zou ook nog prima werken.
• Smaakjes zijn eenvoudig aan te passen, ieder extract werkt (maarrr: gebruik met mate! Kleine beetjes is meestal al heel veel!), iedere citrusvrucht laat zich raspen, en een scheutje rum of whiskey door het beslag smaakt best heel prettig.
• Stukjes fruit zoals appels, peren, kan je makkelijk toevoegen, snijd ze wel in kleine blokjes. Voeg dan ook wat kaneel toe.
• Kleurstoffen kunnen je cake, indien gewenst/nodig, prima laten knallen. Gebruik dan wel de kleurstoffen die tegen hitte kunnen, en dat zijn over het algemeen niet de biologische scharrelkleurstoffen van de bio-winkel.
• Siroop kan een fijne toevoeging zijn om de cake smeuïg te maken en houden. Maak een basissiroop door 100 gram suiker in 100 gram water op te lossen op een laag vuurtje. Je kunt ook een deel van het water vervangen door een andere vloeistof. Een likeur of whiskey, bijvoorbeeld, of citroen, limoen of sinaasappelsap en rasp. Laat even zachtjes pruttelen en giet het over de nog hete cake waarin je veel gaatjes hebt geprikt met een satéprikker.

Niet doen: 

• Ik zou niet zo maar cacao gaan toevoegen voor een chocoladecake. Die vind ik zelf altijd wat teleurstellend – mocht je dat willen, dan heb ik daar veel betere recepten voor.
• Ga niet op eigen houtje de boter/ei/bloem ratio lopen aanpassen, zoek dan eerst altijd wat op het internet of dat werkt. Voor je het weet heb je een halve eierkoek of een taaie deegbal.

 

En natuurlijk, om het een en ander nog wat eenvoudiger te maken heb ik er voor jullie een fotorapportage bij gemaakt. Niet aan te raden voor thuis, want je krijgt er een bijzonder plakkerige camera van.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

* Dit is dus echte boter. Liefst zo vers mogelijk, de smaak van je cake hangt er vanaf. Margarine is geen boter en mag alleen als je veganistische/lactose-intolerante redenen hebt, en anders niet.

** Maak je eigen zelfrijzend bakmeel-voorraad! Dit is weer net iets goedkoper en appelleert gezellig aan mijn “je hebt geen zakje of pakje nodig-missie”. Doe dit door 500 gram patentbloem af te wegen. Lepel daar 8 eetlepels bloem uit en doe weer terug in de zak. Lepel dan 8 eetlepels maizena bij je bloem, en keer een zakje (oké, toch een zakje) bakpoeder erbij. Mix dit mengsel even goed door elkaar met een garde, en zeef het dan een paar keer totdat het goed is gemengd. Tadaaa.

*** Maak je eigen vanille-extract & suiker! Jaja, ook hier een totale pakjesloze oplossing: Koop eens een bergje vanillebonen op Amazon. Dat scheelt je echt ontzettend veel geld, aangezien hier in de supermarkt 2 bonen al gauw 2 euro kosten of iets dergelijks. Rits een paar van die bonen open, mik het merg in een keukenmachine met daarin fijne kristalsuiker en draai tot alles goed is gemengd. Doe je nieuwe vanillesuiker in een weckpot en laat een paar weken op smaak komen. Ideaal voor geklopte slagroom.

De lege stokjes doe je in een schone (beugel)fles en vul de fles aan met wodka, whiskey of rum. Wodka smaakt het minst naar iets, dus krijg je het meest naar vanille smakende extract van, maar voor de andere twee zijn ook iets te zeggen. Laat minstens een maand staan om op smaak te komen. Iedere keer dat je een boon over hebt, gooi je die in je fles, en als hij leeg begint te worden vul je hem aan met weer wat wodka. Ik gebruik van deze zelfgebrouwen vanille-extract wel meestal iets meer dan het in de winkel gekochte spul, ter grootte van ‘een scheutje’ of ‘een klotsje’.